рд╕ीрдзे рдоुрдЦ्рдп рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдкрд░ рдЬाрдПं

рдкोрд╕्рдЯ

рдЕрдк्рд░ैрд▓, 2020 рдХी рдкोрд╕्рдЯ рджिрдЦाрдИ рдЬा рд░рд╣ी рд╣ैं

рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпोрдЧ /Election Commission- Indian Polity

рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпोрдЧ - рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпोрдЧ рд╕्рдеाрдИ рдПрд╡ं рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╕ंрдЧрдарди рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЧрдарди рднाрд░рдд рдХे рд╕ंрд╡िрдзाрди рдж्рд╡ाрд░ा рджेрд╢ рдоें рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдПрд╡ं рдиिрд╖्рдкрдХ्рд╖ рдЪुрдиाрд╡ рд╕рдо्рдкрди рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 324 рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрд╕рдж,рд░ाрдЬ्рдп рд╡िрдзाрдирдоंрдбрд▓,рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдПрд╡ं рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЖрджि рдХा рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рд╕ंрдкрди्рди рдХрд░ाрдиे  рдХी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпोрдЧ рдХी рд╣ै рдЬोрдХि рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдеा рд╣ै рдХ्рдпूंрдХि рдпрд╣ рдХेंрдж्рд░ рдПрд╡ं рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рджोрдиों рдХे рд▓िрдП рд╕рдоाрди рд╣ै।  рд╕ंрдЧрдарди рд╕ंрд░рдЪрдиा- рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпोрдЧ рдПрдХ рдмрд╣ुрд╕рджрд╕्рдпीрдп рд╕ंрдЧрдарди рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рдПрдХ рдоुрдЦ्рдп рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпुрдХ्рдд рдПрд╡ं рджो рдЕрди्рдп рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпुрдХ्рдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдпाрдиि рдХी рдХुрд▓ рддीрди рдЬिрдирдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рдЬрдм рдХोрдИ рдЕрди्рдп рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЙрд╕ рд╕рдордп рдоुрдЦ्рдп рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпुрдХ्рдд рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрдо рдХрд░рддा рд╣ै।  рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпोрдЧ рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рдЖрдпुрдХ्рддों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпुрдХ्рддों рдХी рд╕ेрд╡ा рд╢рд░्рддों рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рд░ाрд╕्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддीрдиों рдЖрдпुрдХ्рддों рдХे рдкाрд╕ рд╕рдоाрди рд╢рдХ्рддिрдпां рд╣ोрддी рд╣ैं рдФрд░ рдЗрдирдХे рд╡ेрддрди рднрдд्рддे рдЖрджि рдПрдХ рд╕рдоाрди рд╣ोрддे рд╣ैं।  рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдЖрдпुрдХ्рддों рдХा рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ 6 рд╡рд░्рд╖ рдпा 65 рдХी рдЙрдо्рд░ рддрдХ рдХा рд╣ोрддा

рдЖрдзीрдирд╕्рде рди्рдпाрдпाрд▓рдп/Subordinate Courts-Indian Polity

рдЖрдзीрдирд╕्рде рди्рдпाрдпाрд▓рдп - рд░ाрдЬ्рдп рдХी рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдоें рдПрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдПрд╡ं рдЕрдзीрдирд╕्рде рди्рдпाрдпाрд▓рдп рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬिрди्рд╣े рдЕрдзीрдирд╕्рде рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХрд╣рдиे рдХा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдг  рдЗрдирдХा рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдЖрдзीрди рд╣ोрдиा рд╣ै рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рднाрдЧ 6 рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 223 рд╕े 237 рддрдХ рдЗрди рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдХे рд╕рдЧрдарди рдПрд╡ं рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рд╕े рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै  рдЬिрд▓ा рди्рдпрдпाрдзीрд╢ों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि - рдЗрдирдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рдХी рдЬाрддी рд╣ै рдЬिрд╕े рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ рдЪुрдиा рдЬाрдиा рд╣ै рд╡рд╣ рдХेंрдж्рд░ рдпा рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рдХिрд╕ी рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕ेрд╡ा рдоें рдХाрд░्рдпрд░рдд рдиा рд╣ो ,7 рд╡рд░्рд╖ рдХा рдЕрдзिрд╡рдХ्рддा рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ो ,рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдиिрдпुрдХ्рддि рдХी рд╕िрдлाрд░िрд╢ рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдХी рд╣ो। рдЗрдирдХे рдиिрдпुрдХ्рддि рдкрджрд╕्рдеाрдкрдиा,рдкрджोрди्рдирддि рдЖрджि рдкрд░ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рд╣ोрддा рд╣ै।  рдЬिрд▓ा рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдирдЧрд░ рджीрд╡ाрдиी рди्рдпाрдпाрдзीрд╢,рдЕрдкрд░ рдЬिрд▓ा рди्рдпाрдпाрдзीрд╢,рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЬिрд▓ा рди्рдпाрдпाрдзीрд╢, рдЖрджि рдЖрддे рд╣ाँ।  рд╕ंрд░рдЪрдиा рдПрд╡ं рдЕрдзिрдХाрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ - рд░ाрдЬ्рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдзीрдирд╕्рде рди्рдпाрдпिрдХ рд╕ेрд╡ा рдХी рд╕ंрдЧрдардиाрдд्рдордХ рдПрд╡ं рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдкрд░ рдПрдХ рд░ाрдЬ्рдп рд╕े рджुрд╕рд░े рд░ाрдЬ्рдп рдоें рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рдХिрдд рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рд╕े рдиीрдЪे рдЗрдирдХे рддीрди рд╕्рддрд░ рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬिрд╕

рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпрд▓рдп/High Court-Indian Polity

рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп - рднाрд░рддीрдп рдПрдХрд▓ рди्рдпाрдпिрдХ рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рд╕्рдеाрди рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдмाрдж рдЖрддा рд╣ै рдПрд╡ं рдЕрдзीрдирд╕्рде рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдХे рдКрдкрд░ рдЖрддा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рд░ाрдЬ्рдп рдоें рдЗрд╕рдХी рд╕्рдеिрддि рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рд╣ोрддी рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рдЧрдарди рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े 1962 рдоें рд╣ुрдЖ рдеा рдЬिрд╕рдХे рддрд╣рдд рдХрд▓рдХрдд्рддा ,рдмрдо्рдмрдИ,рдФрд░ рдордж्рд░ाрд╕ рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдпी рдФрд░ 1866 рдоें рдЕрд▓्рд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╣ुрдИ рдЗрд╕ рд╕рдордп рджेрд╢ рдоें 24 рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдПрд╡ं 4 рд╕ाрдЭा рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рд╣ैं। рд╕ंрдШ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдХेрд╡рд▓ рджिрд▓्рд▓ी рд╣ी рдРрд╕ा рд░ाрдЬ्рдп рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЕрдкрдиा  рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рд╣ै।  рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рднाрдЧ 6 рдоें рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 214 рд╕े 231 рддрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпрд▓рдп рдХे рдЧрдарди ,рд╢рдХ्рддिрдпों рдЖрджि рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै  рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рд╕ंрдЧрдарди- рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рдПрдХ рдоुрдЦ्рдп рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ рдФрд░ рдЙрддрдиे рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬिрддрдиे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕ंрд╡рдзрди рдоें рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдиा рдХрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рд╡िрд╡ेрдХ рдкрд░ рдЫोреЬ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬिрд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХाрд░्рдп рдЖрд╡рд╕्рдпрдХрддाрдиुрд╕ाрд░ рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै।  рди्рдпाрдпрдзीрд╢ों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि - рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рди्рдпाрдпрдзीрд╢ों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЬाрддी рд╣ै

рд░ाрдЬ्рдп рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж /State Council Of Manister-Indian Polity

рд░ाрдЬ्рдп рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж -  рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХेंрдж्рд░ рдХे рд╕рдоाрди рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕ंрд╕рджीрдп рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХा рдЙрдкрдмंрдз рдХрд░рддा рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдПрд╡ं рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХा рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХा рдоुрдЦिрдпा рдпाрдиि рдХी рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд╣ोрддा рд╣ै рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж резремрей рдФрд░ резремрек рдоें рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 163 рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХी рд╕्рдеिрддि рдХे рдмाрд░े рдоें рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬрдмрдХि рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 164 рдоें рдоंрдд्рд░िрдпों рдХे рд╡ेрддрди рднрдд्рддे  рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।  рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 163 рдоें рдпрд╣ рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рд╣ै рдХी рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рдХो рдЙрди рдмाрддों рдХे рд▓िрдП рдЫोреЬрдХрд░ рдЬिрд╕рдоे рд╡рд╣ рд╕्рд╡рд╡िрд╡ेрдХ рд╕े рдиिрд░्рдгрдп рд▓े рд╕рдХрддा рд╣ै рдЙрд╕े рд╕рд▓ाрд╣ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╣ोрдЧी рдЬिрд╕рдХा рдоुрдЦिрдпा рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд╣ोрдЧा।  рдЕрдЧрд░ рд╕рд╡ाрд▓ рдЙрдарддा рд╣ै рдХी рдХोрдИ рд╡िрд╖рдп рдРрд╕ा рд╣ै рдпा рдирд╣ीं рдЬिрд╕рдХे рд╕рдмंрдз рдоें рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкेрдХ्рд╖िрдд рд╣ै рдХी рдЕрдкрдиे рд╡िрд╡ेрдХ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░े рддो рдЙрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдпा рдЧрдпा рдиिрд░्рдгрдп рдЕंрддिрдо рд╣ोрдЧा।  рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 164 рдоें рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХी рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрдЬрдпрдкाрд▓ рдХрд░ेрдЧा рдПрд╡ं рдЕрди्рдп рдоंрдд्рд░िрдпों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХे рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рд╕े рдХрд░ेрдЧा।  рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд╕рдоेрдд рдоंрдд्рд░िрдпों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рд╡िрдзाрдирд╕рднा рдХे рдХुрд▓ рд╕рджрд╕्рдп рд╕ंрдЦ्

рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी/Chief Manister And His Power-Indian Polity

рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी - рд╕ंрд╡िрдзाрди рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕ंрд╕рджीрдп рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рд░ाрдЬ्рдп рдХा рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै рдЬрдмрдХि рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै ,рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд░ाрдЬ्рдп рдоें рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕्рдеिрддि рд╡рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै рдЬो рдХेंрдж्рд░ рдоें рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी।  рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि - рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХे рдмाрд░े рдоें рдХोрдИ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рд╕िрд░्рдл рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 164 рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХी рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрдЬрдпрдкाрд▓ рдХрд░ेрдЧा рдкрд░ рдЗрд╕рдХा рдорддрд▓рдм рдпे рдирд╣ीं рд╣ै рдХी рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рдХिрд╕ी рдХो рднी рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиुрдХ्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡рд╣ рд░ाрдЬ्рдп рд╡िрдзाрдирд╕рднा рдХे рдЪुрдиाрд╡ рдоें рдмрд╣ुрдордд рдк्рд░ाрдк्рдд рджрд▓ рдХे рд╣ी рдиेрддा рдХो рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЕрдЧрд░ рдХिрд╕ी рджрд▓ рдХो рдмрд╣ुрдордд рдиा рдоिрд▓ा рд╣ो рддो рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рдЕрдкрдиे рд╡िрд╡ेрдХाрдзिрдХाрд░ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╕рдмрд╕े рдмреЬे рджрд▓ рдпा рджрд▓ों рдХे рд╕рдоूрд╣ рдХो рд╕рд░рдХाрд░ рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬो рдмрд╣ुрдордд рд╕िрдж्рдз рдХрд░рдиे рдХा рджाрд╡ा  рдХрд░рддा рд╣ो рдЬिрд╕े рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдоाрд╣ рдХा рд╕рдордп рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।  рдРрд╕े рдм्рдпрдХ्рддि рдХो рднी рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै 6 рдоाрд╣ рдХे рд▓िрдП рдЬो рд░ाрдЬ्рдп рд╡िрдзाрдирдоंрдбрд▓ рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдирд╣ीं рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рджौрд░ाрди рдЙрд╕े рд╡

рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓/Know Anything About Governor -Indian Polity

рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ - рд╣рдоाрд░े рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдЧрдпी рд╣ै рдЬैрд╕े рдХेंрдж्рд░ рдХे рд▓िрдП рдЬिрд╕े рд╕ंрд╕рджीрдп рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЬिрд╕рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЫрдаे рднाрдЧ рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 153 рд╕े 167 рддрдХ рд░ाрдЬ्рдп рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै ,рдЬिрд╕рдоे рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрддे рд╣ैं рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ ,рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी,рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж ,рдПрд╡ं рд░ाрдЬ्рдп рдорд╣ाрдзिрд╡рдХ्рддा।  рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рд░ाрдЬрдпрдХा рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै рдЬोрдХि рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ै рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рджोрд╣рд░े рднूрдоिрдХा рдХा рдиिрд░्рд╡ाрд╣рди рдХрд░рддा рд╣ै।  рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рд╕рднी рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд▓िрдП рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рд╣ोрддे рд╣ैं рдкрд░ рдПрдХ рдм्рдпрдХ्рддि рджो рдпा рдЗрд╕рд╕े рдЕрдзिрдХ рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рд▓िрдП рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।  рдиिрдпुрдХ्рддि- рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдиा рддो рд╕ीрдзे рдЬрдирддा рдж्рд╡ाрд░ा рди рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै рдЗрд╕рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдоोрд╣рд░ рд▓рдЧे рдиिрдпुрдХ्рддिрдкрдд्рд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрддी рд╣ै рдЬोрдХि рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдордиोрдиीрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдкрд░ рдпрд╣ рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рдХा рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХेंрдж्рд░  рдЖрдзीрди рдирд╣ीं рд╣ै рдпрд╣ рдПрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рд╣ै। рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рд░ाреЫ्рдпрдкाрд▓ рдХे рдиिрдпुрдХ्рддि рд╣ेрддु рджो рдпोрдЧ्рддाрдПं рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХी рдЧрдпी рд╣ैं рднाрд░рдд рдХा рдиाрдЧрд░िрдХ рд╣ो,рдФрд░ 35 рдХी рдЖрдпु рдкूрд░ी рдХрд░ рдЪूрдХा рд╣ो рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рдХुрдЫ рдФрд░ рд╢рд░्рддें

рдЬрдирд╣िрдд рдпाрдЪिрдХा/Public Intrest Litigation-Indian Polity

рдЬрдирд╣िрдд рдпाрдЪिрдХा -   рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдпे рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХी рдпे рд╣рдоाрд░ी  рди्рдпाрдпिрдХ рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдХрд╣ाँ рд╕े рдЖрдпा  рдЬрд╡ाрдм рд╣ै рдЕрдоेрд░िрдХा рд╕े рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдЗрд╕े рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡рд╡िрд╣ीрди рд╕рдоूрд╣ों рдХे рд╣िрдд  рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕े рд▓ाрдпा рдЧрдпा рд▓ेрдХिрди рднाрд░рдд рдоें рдЬрдирд╣िрдд рдпाрдЪिрдХा рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рд╕े рдЙрдд्рдкाрджिрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै рдЬिрд╕рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд 1980 рдоें рд╣ुрдИ рдФрд░ рдЗрд╕рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╡ी. рдЖрд░. рдХृрд╖्рдг рдЕрдп्рдпрд░ рдПрд╡ं рдкी рдПрди рднрдЧрд╡рддी рдиे рдЕрд╣рдо् рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдИ। рдЬिрд╕े рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХ्рд░िрдпा рдпाрдЪिрдХा рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै।  рдЬрдирд╣िрдд рдпाрдЪिрдХा рдХा рдЕрд░्рде- рдЗрд╕рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдкाрд░рдо्рдкрд░िрдХ рдЕрдзिрдХाрд░िрддा рдХे рд╢ाрд╕рди рдПрд╡ं рдиिрдпрдоों рдоें рдЫूрдЯ рд╕े рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ рдЗрд╕ реШाрдиूрди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХेрд╡рд▓ рд╡рд╣ी рдм्рдпрдХ्рддि рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдЙрдкрдЪाрд░ рд╣ेрддु рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рд╣рдирди рд╣ुрдЖ рд╣ै рдкрд░ рдЬрдирд╣िрдд рдпाрдЪिрдХा рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ै рдЬрдирд╣िрдд рдпाрдЪिрдХा рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдХोрдИ рднी рдЬрдирднाрд╡рдиा рд╡ाрд▓ा рдм्рдпрдХ्рддि рдпा рд╕ाрдордЬिрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдХिрд╕ी рднी рдм्рдпрдХ्рддि рдпा рдм्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рд╕рдоूрд╣ рдХो рди्рдпाрдп рджिрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдпрджि рд╡рд╣ рдм्рдпрдХ्рддि рдпा рд╕рдоूрд╣ рдиिрд░्рдзрдирддा ,рдЕрдЬ्рдЮाрди рдпा рдЕрдкрдиी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдпा рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕्рдеिрддि рдХे рдХाрд░рдг рдЙрдкрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЬрдирд╣िрдд рдпाрдЪिрдХा рдоें рдПрдХ рдм्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиे рдЗрдЪ्рдЫा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ी

рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा /Judicial Activism-Indian Polity

рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा (Judicial Activism)- рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдЕрдоेрд░िрдХा рд╕े рд╣ुрдИ рдФрд░ рднाрд░рдд  рдоें рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд 1970 рдХे рдордз्рдп рдоें рдЖрдпा рдЬिрд╕े рд▓ाрдиे рдХा рд╢्рд░ेрдп рд╡ी рдЖрд░. рдХृрд╖्рдг рдЕрдп्рдпрд░ ,рдкी. рдПрди. рднрдЧрд╡рддी ,рдУ. рдЪिрди्рдирдк्рдкा рд░ेрдб्рдбी ,рдФрд░ рдбी.рдП. рджेрд╕ाрдИ рдХो рд╣ै।  рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рдХा рдорддрд▓рдм - рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рдХा рдорддрд▓рдм рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рддрдеा рд╕рдоाрдЬ рдоें рди्рдпाрдп рдХो рдмреЭाрд╡ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдж्рд╡ाрд░ा  рдЖрдЧे рдмреЭрдХрд░ рднूрдоिрдХा рд▓ेрдиे рд╕े рд╣ै рджुрд╕рд░े рд╕рдм्рдж рдоें рдЗрд╕рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрди्рдп рджो рдЕंрдЧों рдХो рдЕрдкрдиे рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рджाрдпिрдд्рд╡ों рдХे рдкाрд▓рди рд╣ेрддु рдмाрдз्рдп рдХрд░рдиा рд╣ै।  рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рдХो рди्рдпрдпिрдХ рдЧрддिрд╢ीрд▓рддा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЬोрдХि рди्рдпाрдпिрдХ рд╕ंрдпрдо рдХे рдмिрд▓рдХुрд▓ рдмिрдкрд░ीрдд рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдорддрд▓рдм рд╣ै рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдд्рдордиिрдпंрдд्рд░рдг  рдмрдиाрдпे рд░рдЦрдиा рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рди्рдпाрдпिрдХ рд╢рдХ्рддि рдХे рдЙрдкрдпोрдЧ рдХा рдПрдХ рддрд░ीрдХा рд╣ै рдЬोрдХि рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдХी рд╡рд╣ рд╕ाрдоाрди्рдпрд░ूрдк рд╕े рд╕рдЦ्рдд рди्рдпाрдпिрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдпों рдПрд╡ं рдкूрд░्рд╡ рдиिрдпрдоों рдХो рдирдпी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдиीрддिрдпों рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдд्рдпाрдЧ рджे।  рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдХा рд╡рд╣ рдЪрд▓рди рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рдм्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХो рдРрд╕े рдиिрд░्рдгрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд рдФрд░

рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा/Judicial Review -Indian Polity

рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा- рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдПрд╡ं рд╡िрдХाрд╢ рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рд╣ुрдЖ рдеा рдЬिрд╕рдХा рдк्рд░рддिрдкाрджрди рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдоाрд░рдмрд░ी рдмрдиाрдо рдоैрдбिрд╕рди рдХे рдЬрдЯिрд▓ рдоुрдж्рджों рдкрд░ рд╣ुрдЖ рдеा рд▓ेрдХिрди рднाрд░рдд рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдЦुрдж рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдХो рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рд╢рдХ्рддि рджेрддा рд╣ै। рдФрд░ рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рд╢рдХ्рддि рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рдПрд╡ं рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рд░рдЦा рд╣ै рдХी рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рд╢рдХ्рддि рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдоूрд▓ рд╡िрд╢ेрд╕्рддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рд╢рдХ्рддि рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╕ोрдзрди рдХे рднी рдж्рд╡ाрд░ा рдХाрдо рдпा рд╕рдоाрдк्рдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।  рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХा рдорддрд▓рдм- рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рд╡िрдзि рдЕрдзिрдиिрдпрдоों рддрдеा рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рдЖрджेрд╢ों рдХी рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХрддा рдХी рдЬांрдЪ рдХी рди्рдпाрдпрдкाрд▓िрдХा рдХी рд╢рдХ्рддि рд╣ै  рдЬिрдХी рдХेंрдж्рд░ рдПрд╡ं рд░ाрдЬ्рдп рд╢рд░рдХाрд░ों рдкрд░ рд▓ाрдЧू рд╣ोрддी рд╣ै рдЕрдЧрд░ рдкрд░िрдХ्рд╖рдг  рдХे рдмाрдж рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдХी рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЙрд▓्рд▓ंрдШрди рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै рддो рдЙрди्рд╣ें рдЕрдоाрди्рдп рдпा рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬिрд╕े рд╕рд░рдХाрд░ рд▓ाрдЧू рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдЗрд╕े рддीрди рднाрдЧों рдоें рд╡рд░्рдЧीрдХृрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै -;рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╕ोрдзрди рдХी рди्рдпाрдпिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा ,рд╕ंрд╕рдж рдж्рд╡ाрд░ा  рдкाрд░िрдд рдирдП рдХाрдиूрдиों рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा ,рд╕ंрдШ рдПрд╡ं рд░ाрдЬ्рдп

рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп/Supreme Court-Indian Polity(IAS,PCS,SSC)

рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп - рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдиे рдПрдХीрдХृрдд рди्рдпाрдп рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा  рдХी рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рд╕рдмрд╕े рдКрдкрд░ рд╕्рдеाрди рдЙрдЪ्рддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рдлिрд░ рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпрд▓рдп рдХा рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЕрдзीрдирд╕्рде рди्рдпрдпाрд▓рдп рдЖрддे рд╣ैं।  рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рднाрдЧ рдкांрдЪ рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 124 рд╕े 147 рддрдХ рдЗрд╕рдХे рдЧрдарди рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा ,рди्рдпाрдпрдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╢рдХ्рддिрдпां рдЖрджि рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।  рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рдЧрдарди - рдЗрд╕ рд╕рдордп рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें 34 рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ рд╣ैं рдПрдХ рдоुрдЦ्рдп рдФрд░ 33 рдЕрди्рдп рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рд╣ैं рдЬिрдирдХी рдиिрдпुрдХ्рддि  рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХрд░рддा рд╣ै  рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рдкрддि рд╡рд░िрд╖्рдарддा рдПрд╡ं рдЕрди्рдп рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рди्рдпाрдпрдзीрд╢ों рдХे рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рд╕े рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдЕрди्рдп рди्рдпाрдпрдзीрд╢ों рдХे рдиिрдпुрдХ्рддि рдоें рдоुрдЦ्рдп рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рд▓ेрддा рд╣ै।  рдпोрдЧ्рдпрддा-  рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рдмрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдХुрдЫ рдпोрдЧ्рдпрддाрдУं рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै  рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ैं -; рдЙрд╕े рднाрд░рдд рдХा рдиाрдЧрд░िрдХ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП,рдХिрд╕ी рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рдХрдо рд╕े рдХрдо рдкांрдЪ рд╕ाрд▓ рдХे рд▓िрдП рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП ,рдЙрдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдПрд╡ं рдмिрднिрди्рди рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдоें рдоिрд▓ाрдХрд░ 10 рд╢ाрд▓ рддрдХ рд╡рдХीрд▓ рд░рд╣ рдЪूрдХा рд╣ो ,рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдордд рдоें рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рди्рдпाрдпрд╡ाрджी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП।  рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдиिрдпुрдХ्рддि рд╕े рдкрд╣рд▓े рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ों рдХो рд░ाрд╖्

рд╕ंрд╕рджीрдп рд╕िрдоिрддिрдпाँ /Parliamentary Committees -Indian Polity

рд╕ंрд╕рджीрдп рд╕िрдоिрддिрдпाँ - рд╕ंрд╕рдж рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдмреЬी рд╕ंрд╕्рдеा рд╣ै рдЬोрдХि рдЕрдкрдиे рд╕рдордХ्рд╖  рд▓ाрдпे рдЧрдП рдоाрдорд▓ों рдХा рдк्рд░рднाрд╡ी рд░ूрдк рд╕े рд╕्рд╡рдпं рдиिрдкрдЯाрд░ा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै рд╕ंрд╕рдж рдХे рдХрдИ рдФрд░ рдХрдаिрди рдПрд╡ं рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╕рдордп рдиा рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЕрдиेрдХ рд╕िрдоिрддिрдпों рдХा рдЧрдарди рдЙрд╕рдХी рдорджрдд рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬोрдХि рд╕ंрд╕рджीрдп рдХाрдо рдХाрдЬ рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрд░ूрдк рд╕े рдХрд░рдиे рдоें рдЙрд╕рдХी рдорджрдд рдХрд░рддी рд╣ैं।  рдЗрдирдХे рдЧрдарди рдПрд╡ं рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ рдХा рдХोрдИ рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░ाрд╡рдзाрди рдирд╣ीं рд╣ै рдЗрди рд╕рдм рдоाрдорд▓ों рдоें рд╕ंрд╕рдж рдХे рджोрдиों рд╕рджрдиों рдХे рдиिрдпрдо рд╣ी рдк्рд░рднाрд╡ी рд╣ोрддे рд╣ैं рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕ंрд╕рджीрдп рд╕िрдоिрдд рдпрд╣ рд╕िрдоिрдд рд╣ोрддी рд╣ै рдЬो рд╕рджрди  рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрдпुрдХ्рдд рдПрд╡ं рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рд╣ोрддी рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХो рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдПрд╡ं рд╕рднाрдкрддि рдиाрдоिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं ,рдФрд░ рдЗрдирдХे рдиिрд░्рджेрд╢рдиुрд╕ाрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ै ,рд╕िрдоिрддिрдпाँ рдЕрдкрдиी рд░िрдкोрд░्рдЯ рд╕рджрди рдХो рдпा рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдпा рд╕рднाрдкрддि рдХो рд╕ौंрдкрддी рд╣ैं।  рд╕िрдоिрддिрдпों рдХा рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг - рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рд╕ंрд╕рджीрдп рд╕िрдоिрддिрдпाँ рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╣ोрддी рд╣ैं рд╕्рдеाрдИ рдПрд╡ं рддрджрд░्рде рдпाрдиी рдЕрд╕्рдеाрдИ рд╕्рдеाрдИ рд╕िрдоिрддिрдпाँ рд╕्рдеाрдИ рд╣ोрдиे рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдиिрд░ंрддрд░рддा рдХे рд╕ाрде рдХाрдо рдХрд░рддी рд╣ैं рдЬिрдирдХा рдЧрдарди рд╣рд░ рд╡рд░्рд╖ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рд╡рд╣ीँ рдЕрд╕्рдеाрдИ рд╕िрдоिрддिрдпाँ рдЬिрд╕ рдк्рд░рдпोрдЬрди рд╕े рдЗрдирдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдк्рд░рдпोрдЬрди рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрддे рд╣ी рдЦुрдж рдм рдЦुрдж рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं।  рд▓ोрдХрд▓ेрдЦा рд╕ि

рд░ाрдЬ्рдп рд╕рднाрдкрддि рдПрд╡ं рдЙрдк рд╕рднाрдкрддि -Indian Polity

рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдХा рд╕рднाрдкрддि - рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдХा рдкीрдаाрд╕ीрди рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╕рднाрдкрддि рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै рдЬोрдХि рджेрд╢ рдХा рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╣ोрддा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рд░ुрдкрд░рд╕्рдЯ्рд░рдкрддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрдо рдХрд░рддा рд╣ै рддрдм рд╡рд╣ рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдХा рд╕рднाрдкрддि рдирд╣ीं рд░рд╣рддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕े рддрднी рдкрдж рд╕े рд╣рдЯाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬрдм рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдкрдж рд╕े рд╣рдЯा рджिрдпा рдЬाрдП рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдоें рд╕рднाрдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддि рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै рдЬैрд╕े рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдкрд░ рд▓ोрдХрд╕рднा рдХे рдкाрд╕ рджो рдЕрди्рдп рд╢рдХ्рддिрдпा рд╣ोрддी рд╣ैं рдЬो рд╕рднाрдкрддि рдХे рдкाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ैं।  (1)рдХोрдИ рд╡िрдзेрдпрдХ рдзрди рд╡िрдзेрдпрдХ рд╣ै рдпा рдирд╣ीं рдпрд╣ рддрдп рдХрд░рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕िрд░्рдл рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХो рд╣ै  (2)рд╕ंрд╕рдж рдХे рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдмैрдардХ рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХрд░рддा рд╣ै।  рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХी рддрд░рд╣ рд╕рднрдкрддि рдЕрдкрдиे рд╕рджрди рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХे рддрд░рд╣ рд╕рднाрдкрддि рднी рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдордд рдирд╣ीं рджे рд╕рдХрддा рдкрд░ рдордд рдмрд░ाрдмрд░ी рд╣ोрдиे рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдордд рджे рд╕рдХрддा рд╣ै।  рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рд╣рдЯाрдиे рдХा рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╡िрдЪाрд░ाрдзीрди рд╣ो рдЙрд╕ рд╕्рдеिрддि рдоें рд╡рд╣ рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдХा рд╕рднाрдкрддि рдирд╣ीं рд░рд╣ेрдЧा рд▓ेрдХिрди рд╡рд╣ рд╕рджрди рдоें рдоौрдЬूрдж рд░рд╣ рд╕рдХрддा рд╣ै рдмोрд▓ рдФрд░ рд╕рджрди рдХी рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдоें рднाрдЧ рд▓े рд╕рдХрддा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдордд рдирд╣ीं рджे рд╕рдХрддा рдЬрдмрдХि рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд▓ोрдХрд╕рднा рд╕рджрд╕्рдп рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдордд рджे рд╕рдХрддा рд╣ै рдкрд░ рд╕рднाрдкрддि рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдХा рд╕рджрд╕्рдп

рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖/About Loksabha Speaker (IAS,PCS,SSC)

рд▓ोрдХрд╕рднा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ -; рдкрд╣рд▓ी рдмैрдардХ рдХे рдмाрдж рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд▓ोрдХрд╕рднा рд╕рджрд╕्рдпों рдХे рдмीрдЪ рд╕े рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХा рдЪुрдиाрд╡ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХी рддाрд░ीрдЦ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд▓ोрдХрд╕рднा рдХे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рддрдХ рдкрдж рдзाрд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै рдкрд░ рдХुрдЫ рдоाрдорд▓ों рдоें рдкрд╣рд▓े рднी рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै।  (1 )рдпрджि рд╡рд╣ рд╕рджрди рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдирд╣ीं рд░рд╣рддा рд╣ै (2)рдпрджि рд╡рд╣ рдЙрдкाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХो рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░ рдкрдж рдд्рдпाрдЧ рдХрд░े।  (3)рдпрджि рд▓ोрдХрд╕рднा рдХे рд╕рднी рд╕рджрд╕्рдп рдмрд╣ुрдордд рд╕े рдкाрд░िрдд рд╕ंрдХрд▓्рдк рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕े рдЙрд╕рдХे рдкрдж рд╕े рд╣рдЯाрдПं рд▓ेрдХिрди рдРрд╕ा рд╕ंрдХрд▓्рдк рддрдм рддрдХ рдк्рд░рд╕्рддाрд╡िрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрдпेрдЧा рдЬрдм рддрдХ рдХी рдЙрд╕ рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рдк्рд░рд╕्рддाрд╡िрдд рдХрд░рдиे рдХे  рд╕े рдкूрд░्рд╡ 14 рджिрди рдХा рдЕрдЧ्рд░िрдо рдиोрдЯिрд╕ рджे рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ो।  рдЬрдм рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХो рд╣рдЯाрдиे рдХा рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╡िрдЪाрд░ाрдзीрди рд╣ै рддो рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖  рдкीрдаाрд╕ीрди рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा рдкрд░ рдЙрд╕े рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рдмोрд▓рдиे,рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ोрдЧा рдЗрд╕ рд╕्рдеिрддि рдоें рд╡рд╣ рдордд рднी рджे рд╕рдХрддा рд╣ै рдкрд░ рдордд рдмрд░ाрдмрд░ी рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдирд╣ीं।  рд▓ोрдХрд╕рднा рдмिрдШрдЯिрдд рд╣ोрдиे рдХ рдмाрдж рднी  рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдЕрдкрдиे рдкрдж рдкрд░ рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै  рд╡рд╣ рдирдпी рд▓ोрдХрд╕рднा рдХी рдмैрдардХ рддрдХ рдкрдж рдзाрд░рдг рдХिрдпे рд░рд╣рддा рд╣ै।  рд╢рдХ्рддि рдПрд╡ं рдХाрд░्рдп - рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд▓ोрдХрд╕рднा рдПрд╡ं рдЙрд╕рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХा рдоुрдЦ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै рдПрд╡ं рд╕рджрд╕्рдпों рдХी рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рдХा рдЕрднिрднाрд╡рдХ

рд╕ंрд╕рдж (рд▓ोрдХрд╕рднा рдХा рдЧрдарди)Parliament(Constitution Of Loksabha) -Indian Polity (IAS,PCS,SSC)

рд╕ंрд╕рдж (рд▓ोрдХрд╕рднा рдХा рдЧрдарди)- рд▓ोрдХрд╕рднा рдХी рдЕрдзिрдХрддрдо рд╕ंрдЦ्рдпा 552 рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ै рдЬिрд╕рдоे 530 рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдПрд╡ं 20 рд╕ंрдШ рд░ाрдЬ्рдпों рд╕े рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рджो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдПंрдЧ्рд▓ो рдЗंрдбिрдпрди рд╕рджрд╕्рдп рдордиोрдиीрдд рд╣ोрддे рд╣ैं।  рд╡рд░्рдд्рддрдоाрди рдоें рд▓ोрдХрд╕рднा рд╕рджрд╕्рдпों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा 545 рд╣ै рдЬिрд╕рдоे 530 рд╕рджрд╕्рдп рд░ाрдЬ्рдпों рд╕े рдПрд╡ं 13 рд╕рджрд╕्рдп рд╕ंрдШ рд░ाрдЬ्рдпों рд╕े рдФрд░ рджो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдж्рд╡ाрд░ा  рдордиोрдиीрдд।  рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдк्рд░рддिрдиिрдзि рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдмिрднिрди्рди рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ो рдХे рд▓ोрдЧों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рднाрд░рдд рдХे рд╣рд░ рдиाрдЧрд░िрдХ рдХो рдЬिрд╕рдХी рдЙрдо्рд░ 18 рд╡рд░्рд╖ рдХी рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ो рдорддрджाрди рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдШ рд░ाрдЬ्рдпों рд╕े рднी рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдЪुрдиे рдЬाрддे рд╣ैं।  рдЕрдЧрд░ рдПंрдЧ्рд▓ो рдЗंрдбिрдпрди рд╕рдоुрджाрдп рдХा рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдиा рд╣ो рддो рджो рд╕рджрд╕्рдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдиाрдоिрдд рдХिрдпे рдЬाрддे рд╣ैं।  рдЪुрдиाрд╡ рдк्рд░рдгाрд▓ी - рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдорддрджाрди рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рднी рд░ाрдЬ्рдпों рдХो рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╡िрднाрдЬिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕ рд╕рдмंрдз рдоें рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рджो рдЙрдкрдмंрдз рдХिрдпे рдЧрдП рд╣ैं  (1)рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рд╕ीрдЯों рдХा рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдРрд╕े рдиिрдпрдо рд╕े рдХिрдпा рдЬाрдпेрдЧा рдХी рд╕्рдеाрдиों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рд╕े рдЙрд╕ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдЬ

рд╕ंрд╕рдж рдПрд╡ं рдЙрд╕рдХा рдЧрдарди /Prliament-Indian Polity(IAS,PCS,SSC)

рд╕ंрд╕рдж рдПрд╡ं рдЙрд╕рдХा рдЧрдарди - рд╕ंрд╕рдж рдХेंрдж्рд░ рдХा рд╡िрдзाрдИ рдЕंрдЧ рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рднाрд░рддीрдп рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдоें рд╡िрд╢िрд╕्рдЯ рд╕्рдеाрди рд░рдЦрддी рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рд╕ंрд╡िंрдзाрди рдХे рднाрдЧ 5 рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 79 рд╕े 122 рддрдХ рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рдЗрд╕рдХे рдЧрдарди,рд╕ंрд░рдЪрдиा ,рдФрд░ рд╢рдХ्рддिрдпों рдХी рдмाрдд рдХी рдЧрдпी рд╣ै।  рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕рдж рдХे рддीрди рдЕंрдЧ рд╣ैं -рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि,рд▓ोрдХрд╕рднा,рд░ाрдЬрдпрд╕рднा,рдЬिрд╕ंрд╡ рд░ाрдЬ्рдп рд╕рднा рдХो рдЙрдЪ्рдЪ рд╕рджрди рдПрд╡ं рд▓ोрдХрд╕рднा рдХो рдиिрдЪрд▓ा рд╕рджрди рдХрд╣рддे рд╣ैं рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдоें рд╕ंрдШ рдПрд╡ं рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдк्рд░рддिрдиिрдз рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рд▓ोрдХрд╕рднा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рджेрд╢ рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░рддी рд╣ै। рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕ंрд╕рдж рдХे рдХिрд╕ी рднी рд╕рджрди рдХा рд╕рджрд╕्рдп рди рд╣ोрдХрд░ рднी рд╕ंрд╕рдж рдХा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЕंрдЧ рд╣ै рдХ्рдпूंрдХि рд╕ंрд╕рдж рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрд░िрдд рдХोрдИ рднी рдЕрдзिрдиिрдпрдо реШाрдиूрди рддрднी рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬрдм рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡ीрдХृрддि рджेрджे рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕ंрд╕рдж рдХा рд╕рдд्рд░ рдЖрд╣ूрдд рдПрд╡ं рд╕рдд्рд░ाрд╡рд╕ाрди рдХрд░рддा рд╣ै ,рд▓ोрдХрд╕рднा рдХो рд╡िрдШрдЯिрдд рдХрд░рдиे рдХे рдЖрд▓ाрд╡ा рд╕ंрд╕рдж рдХा рд╕рдд्рд░ рди рдЪрд▓рдиे рдкрд░ рдЕрдз्рдпाрджेрд╢ рдЬाрд░ी рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।  рд░ाрдЬрдпрд╕рднा -; рд░ाрдЬрдпрд╕рднा рдХी рдЕрдзिрдХрддрдо рд╕ंрдЦ्рдпा 250 рд╣ै рдЬिрд╕рдоे 238 рд╕рджрд╕्рдп рд░ाрдЬ्рдпों рдПрд╡ं рд╕ंрдШ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рд╕े рдПрд╡ं 12 рд╕рджрд╕्рдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдордиोрдиीрдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░рдЗрдирдХा рдЪुрдиाрд╡ рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै।  рд╡рд░्рдд्рддрдоाрди рд╕рджрд╕्рдп рд╕ंрдЦ्рдпा -245 рд╣ै рдЬिрд╕рдоे 229 рд░ाрдЬ्рдпों рд╕े 4 рд╕ंрдШ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ (рджिрд▓्рд▓

рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ीрдп рд╕िрдоिрддिрдпाँ/Cabinet Committees-Indian Polity(ias,Pcs,Ssc)

рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ीрдп рд╕िрдоिрддिрдпाँ - рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ीрдп рд╕िрдоिрддिрдпाँ рдЧैрд░ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╣ोрддी рд╣ैं рдФрд░ рдпे рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╣ोрддी рд╣ैं рд╕्рдеाрдИ рдПрд╡ं рддрджрд░्рде рдЬो рдЕрд╕्рдеाрдИ рд╣ोрддी рд╣ैं рдЗрдирдХा рдЧрдарди рд╕рдордп рд╕рдордп рдЖрд╡рд╕्рдпрдХрддा рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдХाрд░्рдп рд╕ंрдкрди्рди рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЗрдирдХा рдмिрдШрдЯрди рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрдирдХा рдЧрдарди рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрдирдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдмрджрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै।  рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рдЗрдирдХी рд╕рджрд╕्рдп рд╕ंрдЦ्рдпा рддीрди рд╕े рдЖрда рддрдХ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдХैрдмिрдиेрдЯ рдоंрдд्рд░ी рд╣ोрддे рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рдЧैрд░ рдХैрдмिрдиेрдЯ рднी рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕िрдоिрдд рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрдо рддौрд░ рдкрд░ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╣ोрддे рд╣ों рдкрд░ рдХрднी рдХрднी рдЧृрд╣рдоंрдд्рд░ी рдпा рд╡िрдд्рддрдоंрдд्рд░ी рднी рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рдЕрдЧрд░ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЙрд╕ рд╕िрдоिрдд рдХा рд╕рджрд╕्рдп рд╣ै рддो рд╡рд╣ी рд╕िрдоिрдд рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдХрд░ेрдЧा।  рд╕िрдоिрддिрдпाँ рдоुрдж्рджों рдХा рд╣рд▓ рддрд▓ाрд╢рдиे рдХे рд╕ाрде рд╕ाрде рдоंрдд्рд░िрдордг्рдбрд▓ рдХे рд╡िрдЪाрд░ рд╣ेрддु рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рдмрдиाрддी рд╣ैं рдФрд░ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрддी рд╣ैं рдкрд░ рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдЗрдирдХे рдиिрд░्рдгрдпों рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै ,рд╕िрдоिрддिрдпाँ рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдХे рдХाрд░्рдп рдХी рдЕрдзिрдХрддा рдХो рдХрдо рдХрд░рддी рд╣ैं।  рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕िрдоिрддिрдпाँ- рдЪाрд░ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕िрдоिрддिрдпाँ рд╣ैं рдЬिрдирдХा рдпрд╣ां рдкрд░ рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै рдЬो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ैं -; (1)рд░ाрдЬрдиिрддिрдХ рдоाрдорд▓ों рдХी рд╕िрдоिрдд рд░ा

рдкुрд░्рддрдЧाрд▓िрдпों рдХा рднाрд░рдд рдоें рдЖрдЧрдорди -Indian Modern History(IAS,PCS,SSC)

рднाрд░рдд рдоें рдпूрд░ोрдкिрдпों рдХा рдЖрдиा рдХैрд╕े рд╣ुрдЖ -; 15рд╡ीं рдИрд╕рд╡ी рд╕े рд▓ेрдХрд░ 19рд╡ीं рддрдХ рдпूрд░ोрдк рдоें рдЖрд░्рдеिрдХ  рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХा рдХाрд▓ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдпे рд╡рд╣ी  рджौрд░ рдеा рдЬрдм рд▓ोрдЧ рдХृрд╖ि рд╕े рдмिрдиिрд░्рдоाрдг рдХी рдУрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ो рд░рд╣े рдеे рдФрд░ рдорд╢ीрдиो рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдмреЭ рд░рд╣ा рдеा рдорддрд▓рдм рд╣рдо рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдкुрдирд░्рдЬाрдЧрд░рдг рдХा рдХाрд▓ рдеा рдФрд░ рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддा рдмреЭрддी рдЬा рд░рд╣ी рдеी। рдФрд░ 15рд╡ीं рд╕рджी рдоें рдпूрд░ोрдкीрдп рд╢рдХ्рддिрдпां рдирдП рд╡िрдХрд▓्рдк рдФрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХी рддрд▓ाрд╢ рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджी рдФрд░ рдЗрд╕ рджौрд░ाрди рдХैрд╕े рдФрд░ рдХौрди рдХौрди рдпूрд░ोрдкीрдп рднाрд░рдд рдоें рдЖрдпे рд╣рдо рдЙрд╕рдХी рдмाрдд рдХрд░ेंрдЧे рддो рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдкुрд░्рддрдЧाрд▓ी рднाрд░рдд рдЖрдпे।  рдкुрд░्рддрдЧाрд▓िрдпों рдХा рднाрд░рдд рдоें рдЖрдЧрдорди -; рдкुрд░्рддрдЧाрд▓ी рдиाрд╡िрдХ рд╡ाрд╕्рдХोрдбिрдЧाрдоा рдиे 17 рдордИ 1498 рдХो рднाрд░рддीрдп рдоाрд░्рдЧ рдХी рдЦोрдЬ рдХी рдФрд░ рдХрд▓рдХрдд्рддा рдкрд╣ुंрдЪा рдФрд░ рдЕрдкрдиी рд╕рдоुрдж्рд░ी рд╢рдХ्рддि рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рднाрд░рддीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдк्рд░рднाрд╡  рдЫोреЬा рднाрд░рдд рдоें рдЗрдирдХा рдЖрдиे рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рддो рдм्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиा рдеा рдкрд░ рдЗрдирдХा рдЫुрдкा рд╣ुрдЖ рдордХрд╕рдж рдИрд╢ाрдИ рдзрд░्рдо рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЙрд╕рдоे рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдХрд░рдиा рдеा рдФрд░ рдЕрд░рдм рдХो рдмाрд╣рд░ рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рдм्рдпाрдкाрд░ рдкрд░ рдПрдХाрдзिрдХाрд░  рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдеा।  рднाрд░рдд рдХी рд╕्рдеिрддि - рдЬिрд╕ рд╕рдордп рдкुрд░्рддрдЧाрд▓िрдпों рдХा рднाрд░рдд рдоें рдЖрдЧрдорди рд╣ुрдЖ рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЧुрдЬрд░ाрдд рдХे рдЖрд▓ाрд╡ा рд╕рдорд╕्рдд рднाрд░рдд рдЯुрдХреЬों рдоें рдмिрднрдХ्рдд рдеा рдФрд░ рдРрд╕ी рдХोрдИ рд╢рдХ्рддि рдирд╣ीं рдеी рдЬ

рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж /Central Council Of Ministers -Indian Polity(IAS,PCS,SSC,)

рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж -; рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рд╕ंрд╕рджीрдп рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдоॉрдбрд▓ рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╣ोрддी рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдоुрдЦिрдпा рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╣ोрддा рд╣ै рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬ्рдпाрджा рдХुрдЫ рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдирд╣ीं рд╣ै рдкрд░ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рджो рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74 рдФрд░ 75 рдоें рдЗрд╕рдХा рд╕ंрдЫिрдк्рдд рд╡рд░्рдгрди рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬिрд╕рдоे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74 рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдФрд░ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 75 рдоंрдд्рд░िрдпों рдХे рдХाрд░्рдпрдХाрд▓,рдЙрдд्рддрд░рджाрдИрдд्рд╡,рд╡ेрддрди,рднрдд्рддे рдЖрджि рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╣ै।  рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74 - рдпрд╣ рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдХрд░рддा рд╣ै рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рд╣ेрддु рдПрдХ рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╣ोрдЧी рдЬिрд╕рдХा рдоुрдЦिрдпा рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╣ोрдЧा рдФрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХे рдкрд░ाрдорд░्рд╢рдиुрд╕ाрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░ेрдЧा рд▓ेрдХिрди рдПрдХ рдмाрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЪाрд╣े рддो рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕े рдкुрдиःрд╡िрдЪाрд░ рд╣ेрддु рдХрд╣ рд╕рдХрддा рд╣ै рдкрд░ рджूрд╕рд░ी рдмाрд░ рд╕рд▓ाрд╣ рдоाрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрдз्рдп рд╣ै ,рдоंрдд्рд░िрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдпी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рд╕рд▓ाрд╣ рдХिрд╕ी рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рдЬांрдЪ рдпोрдЧ्рдп рдирд╣ीं рд╣ै।  рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 75 -; рдЗрд╕рдоें рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рд╣ै рдХी рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХрд░ेрдЧा рдФрд░ рдЕрди्рдп  рдоंрдд्рд░िрдпों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдХрд░ेрдЧा ,рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╕рд╣िрдд рдХुрд▓ рдоंрдд्рд░िрдпों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХुрд▓ рд▓ोрдХрд╕рднा рд╕рджрд╕्рдп рдХे 15% рд╕े рдЬ्рдпाрджा рдирд╣ीं рд╣ोрдЧी ,рдЕрдЧ

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी /Prime Minister -Indian Polity

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी - ; рд╕ंрд╕рджीрдп рдм्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХेрд╡рд▓ рдиाрдо рдоाрдд्рд░ рдХा рдк्рд░рдзाрди рд╣ोрддा рд╣ै рдЬрдмрдХि рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╢рдХ्рддि рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдкाрд╕ рд╣ोрддी рд╣ै рджुрд╕рд░े рд╢рдм्рджों рдоें рд╣рдо рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд░ाрдЬ्рдп рдк्рд░рдоुрдЦ рдФрд░ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै।  рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि -; рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдХिрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ्рдп рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиिрдпुрдХ्рддि рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрд░ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 75 рдХेрд╡рд▓ рдЗрддрдиा рдмрддाрддा рд╣ै рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХрд░ेрдЧा рдкрд░ рдЗрд╕рдХा рдорддрд▓рдм рдХрдд्рддрдИ рдирд╣ीं рд╣ै рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХिрд╕ी рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рдмрд╣ुрдордд рдк्рд░ाрдк्рдд рджрд▓ рдХे рдиेрддा рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै рдкрд░ рдХिрд╕ी рджрд▓  рдХे рдмрд╣ुрдордд рдоें рдиा рд╣ोрдиे рдкрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдкрдиे рд╡िрд╡ेрдХ рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░ рд╕рдмрд╕े  рдмреЬे рджрд▓ рдпा рдЧрдардмंрдзрди рдХे рдиेрддा рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдПрдХ рдорд╣ीрдиे рдХे рдЕंрджрд░ рд╕рджрди рдоें рдмрд╣ुрдордд рд╕ाрдмिрдд рдХрд░рдиे рдХो рдХрд╣рддा рд╣ै।  рдПрдХ рдм्рдпрдХ्рддि рдХिрд╕ी рднी рд╕рджрди рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдиा рд╣ो рдлिрд░ рднी рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै рдкрд░ 6 рдорд╣ीрдиे рдХे рдЕंрджрд░ рд╕ंрд╕рдж рдХे рдХिрд╕ी рднी рд╕рджрди рдХी рд╕рджрд╕्рдпрддा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी।  рдХाрд░्рдпрдХाрд▓- рдк्рд░рдзाрдоंрдд्рд░ी рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕рдкрде рджिрд▓ाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдоे